Hoofdmenu
Archief:

Henk van der Kraats
(1930 - 2023)

Henk van der Kraats is op 1 juni 2023 in Wassenaar overleden op bijna 93-jarige leeftijd. Een In Memoriam staat op de tweede helft van deze pagina. Click hier

Hieronder eerst een artikel, geschreven door Douwe Frerichs en gepubliceerd in het Kerstnummer 2006 van het blad Draf&Rensport.

"Genieten van onze herinneringen"

"Het gebeurt weleens dat ik in bed ineens lig te peinzen over de naam van een bepaald renpaard. Ik kan er dan maar niet op komen. Als Truus nog maar net slaapt, wil ik haar er weieens voor wakker schudden, maar in de meeste gevallen moet ik geduld hebben tot de volgende morgen. Vaak weet ze het dan direct. Tot mijn opluchting. En zo niet, dan zijn er de plakboeken."

Boven: de 65-jarige Henk van der Kraats in 1995
op zijn geliefde Duindigt.
(Voorplaat Draf&Rensport nr. 24-2023)

Boven: Truus van der Kraats (rechts) en
Nienke Nottelman houden hier in 2010 de
Gouden Zweep van Nienke's vader Bram vast
in het NDR-Museum op Duindigt, waarvan Truus
één van de drijvende krachten is.

Groenendaal
16 december 2006, een steenworp van het 100-jarige Duindigt, waar de rust nog maar net is wedergekeerd. In huize Van der Kraats prijkt de kerstboom gezellig in de hoek van de woonkamer. Henk en Truus van der Kraats zitten in hun favoriete fauteuil, waarvandaan ze een prima uitzicht hebben op de straat. Zo nu en dan wordt er gezwaaid. Naar een passerende auto, maar in de meeste gevallen naar een ruiter te paard. Iedereen kent de bewoners van Renstal Groenendaal. Sinds de dag dat de toen 17-jarige Van der Kraats bij trainer Bertus Riem aan het werk ging, hadden ze oog voor elkaar. De verkering volgde wat later. "Gelukkig wel, ze was pas zeven", grinnikt Henk.
Over het sportleven van Henk is zonder probleem een heel mooi boek te schrijven, dat kan worden voorzien van talloze unieke foto's en documenten. Alles is zorgvuldig bewaard. Van der Kraats is inmiddels ook alweer 76 jaar oud, maar nog altijd in een uitstekende conditie en ook zijn veel jongere echtgenote voelt zich nog vitaal. Ze genieten beide van het leven, waarin de herinneringen aan vervlogen tijden een prominente plaats innemen. Aan stof voor een potje hersengymnastiek is geen gebrek. "We hebben zulke fantastische jaren gehad, dat we er regelmatig lekker voor gaan zitten met een fotoboek en een glaasje wijn. Mooie momenten en leuke gebeurtenissen ophalen."
De laatste ren van Henk behoort niet tot die mooie herinneringen. Medio 1992, de dag van de Bijlmerramp, viel Henk door een gebroken beugel van zijn paard en brak zijn been. "Daarna ben ik er maar niet meer aan begonnen. Ik voelde dat ik kracht miste en als op een paard zit dat je voor je gevoel de baas niet bent, dan zit je niet lekker. Het was mooi geweest. Ik heb mijn conditie de laatste jaren op peil weten te houden met fietsen, een andere grote passie van me."
We maakten er al eerder melding van. In de villa ligt uniek historisch materiaal. Zo gaat er een videoband in de speler die om goed in de stemming te komen eerst wordt bekeken. Het blijkt een film te zijn over Duindigt uit de beginjaren zeventig. Leuke beelden. Voor Truus en Henk is het een feest der herkenning. Oude vrienden uit vervlogen tijden. Op een ander shot arriveert bus 94 om de meute naar Duindigt te brengen. Fantastische sfeer tijdens de hoogtijdagen van de 100-jarige. Als de videorecorder de tape heeft uitgespuwd en de glazen weer hervuld zijn, komen de verhalen los. Over tripjes naar België, Derby's en de risico's van het vak. Zoveel volk hoeft de Wassenaarse Renbaan tegenwoordig niet meer te verwerken. Henk en Truus zijn er iedere zondagmiddag bij, aan hun eigen tafeltje in de Clingendaelzaal. "We vinden het nog steeds leuk. Lekker een glaasje en natuurlijk het wedden. Dat hoort erbij, men gaat toch ook niet naar het Casino om er niet te spelen", vindt Truus. "Vroeger had je nog van die scheurtickets, de mensen dachten dan dat ik meer wist. Ik kan me herinneren dat er altijd werd meegekeken welke nummers ik nam." Ze moeten er beide niet aan denken dat de baan ooit definitief de poort zou sluiten. "Maar dat er wat moet gebeuren, begrijpen we ook wel", zegt Henk die zich ook wel grote zorgen maakt over de toekomst rond de Waalsdorperweg. "Vooral de komst van de Amerikaanse ambassade zien we helemaal niet zitten. Voor je het weet is het hele gebied beveiligd en afgesloten." Wat betreft Duindigt ziet het stel meer in een gedeeltelijke grondverkoop, maar ook in de bouw van een nationaal paardenmuseum. "Duindigt zou er geschikt voor zijn. Je kan van alles bedenken. Educatie voor de jeugd en een Hall of Fame. Voor dat museum willen wij graag een deel van onze collectie bijzondere voorwerpen beschikbaar stellen. We hebben nogal wat." Oog voor detail heeft Truus al die jaren wel gehad. Wanneer Henk over zijn belevenissen verhaalt, staat ze dikwijls op om even later de bijbehorende foto's te tonen. Of de brief die ze ooit ontving van Susan Piggott. In deze brief wordt Henk namens Lester bedankt voor de fles champagne die hem was nagestuurd na de Derby met Joep. In die ren arrangeerde de eigenaar van de andere deelnemer van Bertus Riem, de volbloed Willy, de komst van de wereldberoemde jockey. Piggott had het verkeerd begrepen en dacht dat het genoemde prijzengeld ponden betrof waar het om guldens ging. Het tweede misverstand betrof de klasse van Willy. Piggott nam de kop, maar zag in de rechte lijn hoe Van der Kraats hem met Joep voorbijvloog en won. Terwijl Van der Kraats na afloop de champagne liet aanrukken, was Piggott al per taxi verdwenen. De fles werd maar nagestuurd. Verrassend was ook de post die Henk en Truus vorig jaar uit Dublin ontving van Captain R.J. Wentges. In de brief stuurt Wentges een foto van Van der Kraats zijn eerste Derbywinner, Sans Valeur. Wentges wilde de brief in 2004 sturen om te vieren dat de zege precies 50 jaar eerder had plaatsgevonden, maar een beroerte dwarsboomde het plan. Het herstel verliep traag, zo schrijft hij. Sans Valeur werd destijds door zijn zaakwaarnemer Hein Conyn gekocht. De prijs was zo laag dat de oorspronkelijke naam Eole werd gewijzigd in Sans Valeur (zonder waarde). Een jaar later won Van der Kraats zijn tweede Derby met zijn volle broer Felix. Uiteindelijk heeft Henk van der Kraats zeven Derbywinnaars gereden en was hij volgens eigen zeggen vele malen vaker tweede.

Boven: Henk van der Kraats op jonge leeftijd.

Boven: Deelnemende jockeys aan de Derby van 1969.
Henk van der Kraats staat helemaal rechts en
Lester Pigott derde van rechts.

Boven: Derby-1969-winner Joep met Henk vd Kraats.
Zij klopten Willy met Lester Pigott.

Boven: De foto die 50 jaar later werd opgestuurd:
Sans Valeur, de eerste Derbywinner.
Henk draagt de krans, links trainer Bertus Riem.

Verkeerde keuze
"Ik maakte ook weleens de verkeerde keuze, zoals met Flocon d'Or die laat op stal kwam en bovendien een lui paard was dat ook nog een startverbod had. Tom McGarrity moest hem rijden en hij klopte onder meer de favoriet Happy Time, waarvan eigenaar Schoonheim zo zeker van zijn zaak was, dat hij alvast een eetzaal had gereserveerd in de Witte Brug. Het schijnt dat zelfs de servetten al van een opdruk waren voorzien. Dat diner werd geannuleerd." En zo blijkt iedere Derbywinnaar en vooral ook de vele tripjes naar België te voorzien van een prachtige anekdote, de een nog mooier dan de andere. Het zijn ook de verhalen van aan lager wal geraakte Britse jockeys die bij Groenendaal in dienst kwamen, maar die na een avond doorzakken de volgende dag met een kater van het paard vielen. "Mijn vader werd dan gewaarschuwd dat er een jockey in de bocht lag. 'begraaf hem er ter plekke', bromde hij dan." Of over een valpartij in een hordenren op Auteuil, waar Henk merkte dat zijn paard vermoeid raakte. Onder het motto, 'ik zal nog een sprongetje wagen', kwam hij zwaar ten val en bleef aanvankelijk roerloos liggen. De altijd wat angstig toekijkende Truus werd door haar buurvrouw bijgepraat met de constatering 'volgens mij is hij dood.' Dat viel gelukkig behoorlijk mee. Of over een slimmigheidje van Riem die zijn Derbyfavorieten nooit liet bewaken, maar ze simpelweg verwisselde met een look-a-like. Riem was de prakkezeerder. Hij vond het loodvest uit en stuurde zijn schoonzoon de baan in met 15 kilo aan zijn lijf. "Ik was bang in de grond te zakken", grinnikt Henk die zijn eigen vader - die kapper was in Wassenaar — nog eens overhaalde om een paard liefst 100 gulden winnend en 100 plaats te spelen. "Hij keek met trillende benen, maar ik won wel en bracht 3,10 winnend en 1,70 plaats. Veel geld in die tijd", weet hij nog precies. Van der Kraats was de enige zoon in het gezin. Hij werd bij een bezoek aan Duindigt opgemerkt wegens zijn voor jockey ideale afmetingen. "Aan mijn postuur heb ik alles te danken. Anders was ik waarschijnlijk wielrenner geweest."
Zijn echtgenote was de enige dochter van het echtpaar Riem. Haar leven als ruiter besloeg slechts een paar jaar. Tijdens een ritje op tienjarige leeftijd sloeg het paard op hol en kwam ze ten val. Ze liep een schedelbasis op. "Mijn vader vond me en was zo in paniek dat hij niet naar huis durfde, maar me bij zijn buurman en rivaal François Delbrassinne binnenbracht. Ze waren bepaald geen vrienden, maar op zulke momenten telde dat niet. Het onderling respect was er altijd wel. Mijn vader kon op stal ook geweldig tekeer gaan, maar als hij zich omdraaide was hij het alweer vergeten. Daar kon niet iedereen goed mee omgaan." Het ongeval had tot gevolg dat Truus in het verdere vervolg met beide benen op de grond bleef. Haar vader Bertus Riem overleed in 1988, 86 jaar oud.

(einde artikel uit het Kerstnummer van 2006)

De 7 Derbywinnaars van Henk van der Kraats

Boven: Sans Valeur, de Derby-winner 1954,
met Henk en zijn schoonvader Bertus Riem.

Boven: Felix, de Derby-winnaar van 1955.

Boven: Paljas, de Derby-winnaar van 1958.
Links staat trainer Bertus Riem.

Boven: Jolly Peter, de Derby-winnaar van 1959,
vastgehouden door eigenaar Schoonheim.

Boven: Joep, de Derby-winnaar van 1969.

Boven: Fieldmaster, de Derby-winnaar van 1974.

Boven: Rhodos, de Derby-winnaar van 1975.

Aquarel
Zoals bekend hebben Henk en Truus zelf twee kinderen, Renate en Ronald die beide enthousiast hebben gereden. Van schoondochter Helene, die zelf ook lang actief is geweest als amatrice, ontving Henk ter gelegenheid van zijn 75-ste verjaardag een prachtig aquarel waarop alle zeven Derbywinnaars zijn afgebeeld. Helene, volledig autodidactisch op kunstgebied, heeft er lang aan gewerkt, maar het resultaat mag er zijn. Zie hieronder.

Boven: De aquarel gemaakt door schoondochter Helene van der Kraats
ter gelegenheid van de 75e verjaardag
van haar schoonvader Henk van der Kraats.

In Memoriam
Henk van der Kraats

Hieronder een In Memoriam, geschreven door Robbie van Exter
en gepubliceerd in nummer 24-2023 van het blad Draf&Rensport.

Titel: De rensport was zijn passie

Henk van der Kraats is op bijna 93-jarige leeftijd heen gegaan
en daarmee heeft de Nederlandse paardensport en in het bijzonder
de Rensport een icoon verloren. Een lang en succesvol bestaan
tussen de paarden laten ontelbare mooie herinneringen na.

De loopbaan van Henk is fantastisch bijgehouden door vrouw Truus en in gesprek met zoon Ronald en dochter Renate zijn er weinig dingen waar lang over nagedacht moet worden. Alle details worden moeiteloos opgenoemd en het is al heel gauw duidelijk dat de Rensport veel meer dan een carrière is, het is een passie. Die passie loopt als een rode draad door de familie heen.

Henk van der Kraats werd in 1930 geboren en iedereen weet wat de wereld in die oorlogsperiode tot 1945 meemaakte. Daar bovenop verloor Henk op tienjarige leeftijd zijn moeder, uiteraard niet makkelijk en al helemaal niet in die tijd. In 1946 verscheen er een advertentie in het Wassenaarse krantje, Bertus Riem was op zoek naar een leerling jockey. Henk reageerde als 17-jarige jongen, maar had nog nooit op een volbloed gezeten. Dat was geen punt volgens Riem en in een spoedcursus van drie maanden werden hem de fijne kneepjes van het rijden op Engelse volbloeds bijgebracht. Soms werd er zelfs bijna letterlijk 'bijgespijkerd' want van een zachte aanpak was bij Bertus Riem geen sprake. Met het uiterst geschikte postuur van Van der Kraats kwam Riem er vrij snel achter dat Henk een flinke dosis talent in huis had.

Boven: Henk begon zonder enige ervaring in de
paarden als jockey. Hij was een natuurtalent.

Boven: Etoile du Nord, geschilderd op Duindigt.
Met dit paard behaalde Henk zijn eerste zege.

Snelle leerling
Buiten de professionele verbinding omarmde Stal Groenendaal de jonge Van der Kraats en vormde een welkome haven in een moeilijke tijd. Het klikte heel goed tussen de beide heren, wat een solide basis vormde voor een lange en vruchtbare samenwerking aan de top van de Nederlandse Rensport. Het duurde daarom ook niet lang voordat Henk in de koers in actie kwam, in 1947 was het zover. De eerste winnaar werd het jaar daarop gerealiseerd, toen Etoile Du Nord naar de bloemen werd gestuurd op Duindigt. De carrière loopt crescendo met het ontwikkelen van de koerskalender waar na de oorlog er steeds vaker gekoerst werd. Eerst was het alleen de zondagmiddag, daar kwam snel ook de woensdagmiddag bij. In 1951 wordt Henk voor het eerst gekroond als kampioen bij de jockeys. Daar komen er in de loop der jaren nog maar liefst zestien titels bij, een totaal wat nooit meer verbeterd zal worden in de Nederlandse geschiedenis. Internationaal gezien komt alleen Sir Anthony McCoy verder met 20 kampioenschappen in Engeland. Dat geeft aan op welk niveau Henk actief is geweest.

Boven: Twee legendes schudden elkaar de hand
op Duindigt: Lester Pigott en Henk van der Kraats

Derby's
In 1954 werd de eerste Derbywinst gerealiseerd met Sans Valeur. Het jaar daarop werd er in de koers der koersen op Duindigt met de volle broer, Felix, ook gewonnen. Na de winst van Felix werd Henk bij eigenaar Graaf van Bylandt ontboden om een persoonlijke felicitatie in ontvangst te nemen, omdat de Graaf niet op de baan aanwezig kon zijn. Er werd een prachtige lederen portefeuille gepresenteerd compleet met inhoud. Nadat het geschenk was overhandigd moest de inhoud gecontroleerd worden omdat de nieuwe biljetten van de bank nog wel eens aan elkaar plakten volgens de Graaf. Keurig telde Henk de biljetten en verrek, twee biljetten plakten inderdaad aan elkaar en in plaats van 100 gulden zat er nu 110 gulden in de portemonnee. Meteen werd Henk gesommeerd om het extra biljet weer in te leveren! De gegraveerde portefeuille is altijd keurig bewaard gebleven en is nu nog steeds in het bezit van de familie, uiteraard in perfecte conditie.
De jaren vijftig waren hoogtijdagen voor het duo Riem en Van der Kraats want met Paljas in 1958 en Jolly Peter in 1959 werden opnieuw Derbyzeges gescoord. De beide heren werden daarom ook we] 'Het Koningskoppel' genoemd. In die tijd viel de dochter van Riem ook op bij Henk. Truus Riem werd uiteindelijk zijn vrouw en volgens Truus zelf was haar vader toentertijd erg content met deze keuze. In totaal won Henk zeven Derby's maar de drie resterende zeges lieten even op zich wachten. In 1969 werd de draad weer opgepakt met Joep om daarna met Fieldmaster in '74 en Khodos in '75 de serie compleet te maken. Buiten de zeven overwinningen grossierde Henk ook in tweede plaatsen in de Derby, volgens de familie zelfs te veel om op te noemen.

Boven: In 1989 behaalde Henk zijn 750-ste zege.

Gewichtig
De strijd met het gewicht is geen jockey vreemd, maar Henk was zijn tijd ver vooruit en creëerde zijn eigen 'saunapak'. Met vele lagen ondergoed en vuilniszakken daar weer overheen werden er uren op de racefiets doorgebracht om het nodige gewicht te verliezen. Het wielrennen werd gelukkig met veel plezier beoefend en het is zelfs tot een deelname aan de Ronde van Wassenaar gekomen. Ook werden in deze `uitrusting' soms alle boxen uitgemest, allemaal om de gewenste koersbalans te bereiken.
Familiediners waren vaker met zijn drieën dan met zijn vieren en Truus omschrijft de weegschaal als het belangrijkste gebruiksvoorwerp in het huis.

Jockey -> trainer
De gedreven en uiterst professionele Henk heeft in de koers gereden tot 1992, een loopbaan waar vele jockeys van nu jaloers op zullen zijn. De laatste winnaar realiseerde Henk met Fiaba als 61-jarige in 1991. In 1992 werden de laarzen enigszins gedwongen aan de wilgen gehangen. Op de dag van de Bijlmerramp brak er een beugelriem in de upcanter, waarna twee rondes rengalop eindigden in een val in de beneden bocht. Dochter Renate was er als eerste bij en weet nog precies de S-vorm van haar vaders gebroken bovenbeen te beschrijven. Het woord `opgeven' kwam niet in het woordenboek van Henk voor en als trainer werd er lang doorgegaan. Het entrainement Groenendaal werd in 1979 van schoonvader Riem overgenomen en lange tijd werd er in Nederland op het hoogste niveau meegedraaid. Vele Klassiekers werden gewonnen maar helaas niet geen zege in de geliefde Derby, 2006 was zijn laatste jaar als beroepstrainer.

Boven: Henk van der Kraats als trainer op Touch of Class in 1995.
Hij was toen 65 jaar.

Boven: In 1995 ging Henk op de schouders van Eric Bloem en Terry Cain,
hij werd die dag 65 jaar.

Altijd werken
De werkethiek van Van der Kraats was ongeëvenaard. Hij reed tot ver over de 70 nog elke dag met veel plezier uit, waarbij hij steevast het tempo aangaf in de training. Henk had een stopwatch in zijn hoofd en wist precies wat het paard onder hem nog in de reservetank had. Van uitslapen was al helemaal geen sprake en de familie kan zich nog goed herinneren dat er vaak twee uur voordat de werkdag begon gerekt en gestrekt werd om het lichaam in optimale conditie te houden. Familievakanties waren niet aan de orde want Henk leefde bij het motto `in de winter kan je niet stilstaan'. Er werd elke dag gewerkt om in het renseizoen in topvorm voor de dag te komen. Wel werd de familie na een aansprekende overwinning op een verplichte skivakantie gestuurd door de eigenaar van het paard.
Buiten de vlakkebaan waren de hordenkoersen en steeplechases ook een grote passie van Henk. Zo ontdekte hij bij White Clover een ongekend springtalent doordat er na de Dag van het Paard wat balken op de baan bleven liggen. Uiteindelijk werd met hem de prestigieuze Prix Emile Braun op Oostende gewonnen. Op Duindigt werden er vroeger ook horden en hagen gesprongen en daar was Henk altijd succesvol in. Ook werd er gestart in de tempel van de hordenrennen in Frankrijk, Auteuil, met Abgars Bonny Boy voor Dick Boekholte. Reizen met paarden was in die tijd nog helemaal niet aan de orde en daarom zijn de prestaties van toen extra opmerkelijk.

De Rensport heeft altijd centraal gestaan in huize Van der Kraats en de familie heeft altijd met elkaar veel plezier aan de sport beleefd. Niet gek dat het paardenbacil ook oversloeg op beide kinderen. Zo ging Renate de boeken is als meest winnend amatrice ooit en is Ronald tweevoudig winnaar in Amerika tijdens een Fegentri-trip. Schoondochter Helene kon zich ook prima redden in de koers en kleindochter Niki is momenteel werkzaam bij Kevin Philippart De Foy in Newmarket. Alles met veel liefde begeleid door Truus van der Kraats.
Jarenlang maakte Henk deel uit van de Examencomissie van de NDR waar hij altijd open stond voor vragen en advies.

Henk wordt herinnerd als een succesvolle en gedreven gentleman, met een ongekend gevoel voor paarden en een nog beter gevoel voor tempo. Daardoor zijn, in combinatie met een ultiem tactisch inzicht en kennis van zijn tegenstanders, de vele successen tot stand gekomen. Het totaal aantal overwinning in binnen- en buitenland ligt net onder de 1.000. De Nederlandse Rensport verliest een icoon en bovenal een uniek mens.
(einde In Memoriam)

Boven: Henk en Truus gefotografeerd in 2009 op Duindigt.
Bij de paddock, met op de achtergrond de jockey-weegschaal.
Ze sloegen decennia lang geen meeting over.